Goed bezig, je bent halfweg!

Tournée Minérale is goed voor je gezondheid

Dat geen alcohol drinken goed is voor je gezondheid, leidt geen twijfel. Zo brengt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) alcohol in verband met meer dan 200 verschillende aandoeningen, waaronder zeven kankers. Eén enkele maand niet drinken zal dat niet oplossen, maar het is een eerste stap. Het helpt je om eens stil te staan bij je gewoontes, en om ook in de toekomst een gezonder evenwicht te vinden. Zelfs voor wie in de regel niet zoveel drinkt, geldt nog steeds: hoe minder, hoe beter. Eerst en vooral dus een rondje applaus voor jezelf, je bent iets heel gezonds aan het doen!

Hou alle positieve ervaringen in je achterhoofd, dat zal je motiveren voor de tweede helft. En ook om op langere termijn je alcoholgewoontes bij te sturen.

Wat zijn jouw uitdagingen?

Het is daarnaast ook goed om even stil te staan bij de uitdagingen. Wat waren de moeilijke momenten? Moest je soms door de goesting heen bijten? Voelde je op een bepaald moment druk van familie of vrienden om toch mee te drinken? Loopt het allemaal vanzelf, of ben je toch vaak in gedachten met je alcoholvrije maand bezig?

Ook hier: door te leren uit de ervaringen van de eerste Tournée Minérale-helft, wordt het vervolg gemakkelijker.

De Tournée Minérale-lifestyle

Eventjes bij al deze zaken stilstaan, zijn niet enkel trucjes om de alcoholvrije maand vol te houden. Het is eigenlijk de kern van de zaak. Tournée Minérale roept niet op om nooit meer alcohol te drinken, maar de boodschap is wel dat elk glas alcohol schadelijk is. En dat je dus ook de rest van het jaar best zo weinig mogelijk drinkt.

Tournée Minérale wil je daarvoor de nodige inzichten geven. Je ervaart dat je je beter en gezonder voelt tijdens de alcoholvrije maand. Je leert wat de momenten zijn waarop je automatisch naar alcohol grijpt, en vooral: hoe je dat kan veranderen.

Onthoud al deze zaken dus ook ná februari, en hou dat frisse gevoel ook de rest van het jaar vast.

Waarom drinken we alcohol?

eerst: een duidelijke reden om geen alcohol te drinken

Er hebben lang wat fabeltjes over hart- en bloedvaten de ronde gedaan, maar die zijn ondertussen weerlegd. De wetenschap laat er geen twijfel meer over bestaan: alcohol is altijd een ongezond product. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) brengt alcohol in verband met meer dan 200 verschillende ziektes en aandoeningen, waaronder minstens zeven types kanker. Hoe minder alcohol je drinkt, hoe beter het is voor je gezondheid. En zoals de deelnemers aan Tournée Minérale jaar na jaar merken: de meeste mensen voelen zich met minder alcohol ook effectief beter in hun vel.

Dat wil niet zeggen dat niemand ooit nog alcohol mag drinken. De alcoholrichtlijn helpt om de gezondheidsrisico’s zo veel mogelijk te beperken. Maar het geeft je wel te denken: als we weten dat het zo ongezond is, waarom doen we het dan toch?

De (verwachting van een) positieve ervaring

Meestal drinken we om positieve redenen. We vinden het lekker. We willen een gezellig moment met familie en vrienden creëren. We beseffen dat het ons iets losser in de omgang maakt op een feestje. Met andere woorden: we verwachten dat de alcohol iets positiefs toevoegt aan een bepaalde ervaring.

Soms zal alcohol die verwachtingen kunnen waarmaken , maar daar moet je dus wel tegenover zetten dat het altijd slecht is voor je gezondheid. Vergelijk het met het eten van een vettige maaltijd: ook al kan je daar eens van genieten, je weet dat het eigenlijk niet goed voor je is. En dat je dat dus best niet al te vaak doet. Dat inzicht geldt ook voor alcohol.

Omgaan met stress en emoties

Er zijn nog andere redenen waarom we soms kiezen om een glas alcohol uit te schenken, die te maken hebben met het effect van alcohol op ons gemoed. “Een glas wijn ’s avonds na het werk, dat helpt mij ontspannen,” zal veel mensen bekend in de oren klinken. Alcohol lijkt soms te helpen om met een bepaalde situatie of emotie om te gaan. Maar op dat vlak is alcohol geen goede helper. Het lost geen problemen op, en doet er zelfs vaak een schepje bovenop. We weten dat alcohol op lange termijn net negatieve gevolgen op je mentaal welzijn heeft.

Wat zijn jouw redenen om (soms) alcohol te drinken?

Kijk nu even naar jezelf. Wat zijn voor jou de momenten dat je alcohol drinkt? Kan je daarvan zeggen waarom je er dan voor kiest om alcohol te drinken? Welke van die redenen vind je oké, en welke niet? Die inzichten kunnen je helpen om ook de rest van het jaar gezonder met alcohol om te gaan.

Bepaal voor jezelf wat de momenten zijn dat je vindt dat alcohol wel of niet moet kunnen, en hoe je je daaraan kan houden. Denk aan de momenten waarop je vroeger soms alcohol dronk zonder het echt te willen, en stel jezelf de vraag: Wat kan me helpen om daarmee te stoppen? Wat vind ik lekker dat geen alcohol bevat? Hoe kan ik het nog gezellig maken? Wat zeg ik wanneer iemand me alcohol aanbiedt terwijl ik er geen zin in heb? En wat zijn gezondere manieren om om te gaan met een stresserende dag of een uitdagende situatie?

Kijk naar hoe je het doet tijdens deze maand zonder alcohol, daar zal je al heel wat antwoorden kunnen vinden. Zo kan Tournée Minérale je helpen om dat frisse gevoel ook na februari vast te houden.

Ben je bezorgd over je alcoholgebruik? Weet dan dat deelnemen aan Tournée Minérale geen oplossing voor wie problemen ervaart met alcohol. Je kan anoniem De Druglijn contacteren voor een eerste advies op maat.

Zin in zoet tijdens Tournée Minérale?

Als je alcohol drinkt als beloning omdat je ‘het verdiend hebt’ of als troost na een lastige dag, dan zal je het willen vervangen door iets anders. Suiker neemt voor sommigen die functie van beloning of troostvoer over. Maar zowel alcohol als suiker hebben zo hun nadelen…

Suiker en alcohol maken dopamine vrij

Om te verklaren hoe die drang naar suiker werkt, moeten we kijken naar wat er gebeurt in je hersenen. Als je alcohol drinkt, stijgt kortstondig je hoeveelheid dopamine, een beloningsstofje in je hersenen dat een plezierig gevoel geeft. Ook suiker doet je dopamineniveau stijgen. 

Als je dus gewend bent regelmatig alcohol te drinken, kan het zijn dat je de daling van dopamine gaat compenseren met suiker. De dopamineboost die alcohol geeft, is trouwens maar van korte duur. Doordat alcohol het evenwicht in je brein verstoort, voel je je de volgende dag net slechter in je vel. Je lever kan door de alcohol ook moeilijker het stresshormoon cortisol afbreken, waardoor je de dag nadien net meer stress ervaart. Lees er meer over in het artikel over hangxiety.

Tips voor een gezonde dopamineboost

Heb jij ook de neiging meer zoet te eten als je geen alcohol drinkt en vind je dat vervelend? Gelukkig zijn er ook gezonde manieren om je dopamine een boost te geven, zonder dip achteraf: 

Heb jij ook last van hangxiety?

Tom Evenepoel, coördinator bij De Druglijn, legde het uit aan de redactie van Goed Gevoel: “Wie een kater heeft, ervaart lichamelijke ongemakken, zoals misselijkheid en hoofdpijn. Maar de meesten voelen zich ook futloos. Je kan lichaam en geest nu eenmaal niet scheiden. Dat komt bij iedereen op een andere manier tot uiting. Je kan je bijvoorbeeld moedeloos en verdrietig voelen of juist onrustig, maar ook te maken krijgen met angstgevoelens.”

De fysieke ongemakken die een kater met zich meebrengt, kunnen je lichaam ook het signaal geven dat het stress heeft. Zo moet bijvoorbeeld je hart harder pompen om het bloed door je lichaam te sturen, net zoals wanneer je lichaam reageert op een reële bedreiging.

De negatieve gevoelens die gepaard gaan met je kater, hebben ook te maken met hoe alcohol inwerkt op je hersenen: “Alcohol is een verdovende stof”, zegt Tom Evenepoel. “In eerste instantie vallen een aantal remmingen weg: je voelt minder schaamte, voelt je meer uitgelaten. Maar alcohol brengt je ook tot rust. We spreken niet voor niets over een ‘slaapmutsje’ of ‘een glaasje tegen de stress’.”

Alcohol verstoort het natuurlijk evenwicht in je brein

Dat komt omdat alcohol de neurotransmitters in je hersenen beïnvloedt: “Drinken geeft de bekende neurotransmitters dopamine, ons genotshormoon, en serotonine, ons gelukshormoon, een boost. Maar het werkt ook in op de neurotransmitters glutamaat en GABA. Vooral dat effect speelt bij hangxiety een rol”, zegt Tom Evenepoel.

Glutamaat is belangrijk voor het cognitieve vermogen van onze hersenen, zoals ons geheugen. GABA is een ‘rustgevende’ neurotransmitter. “Alcohol geeft GABA een boost. En hoe meer GABA er in de hersenen circuleert, hoe minder angstig en gestresseerd we ons voelen”, aldus Evenepoel. “Bij wie een glaasje drinkt, verlaagt de hoeveelheid glutamaat dan weer. Wat meteen verklaart waarom sommige mensen last krijgen van een black-out, oftewel gaten in het geheugen.”

Alcohol verstoort dus het natuurlijke evenwicht in het brein. De dag erna wil je lichaam dat evenwicht herstellen. En dat heeft nare gevolgen. “Je voelt je minder lekker in je vel omdat het niveau van je genots- en gelukshormoon afneemt, en je kan angstiger zijn omdat er minder GABA in je brein circuleert”, aldus Tom Evenepoel. “Daarnaast voel je je een pak onrustiger omdat je hersenen de hoeveelheid glutamaat in evenwicht proberen te brengen. Met andere woorden: onder je hersenpan kaatst de bal terug. En dat zolang je kater duurt.”

Mensen die het mentaal moeilijk hebben en bijvoorbeeld last hebben van neerslachtigheid, angsten en depressieve gevoelens, zijn vatbaarder voor hangxiety.

Dit artikel werd grotendeels overgenomen van het artikel ‘Voel je je moedeloos, onrustig en angstig na een avond doorzakken? 1 op de 10 kampt met hangxiety’ van Fleur De Backer dat op 18/11/2021 verscheen in Goed Gevoel.

Terug naar overzicht

Tournée Minérale overleefd! Wat nu?

Bij het inschrijven vroegen we de mensen waarom ze meededen aan de Tournée. Voor de meesten (67%) was het antwoord onder andere: voor de gezondheid, om ons lichaam even een alcoholpauze te geven. Dat is een mooie doelstelling, maar dat werkt natuurlijk alleen als je de rest van het jaar ook niet overdrijft. Maar hoe doe je dat, gezond met alcohol omgaan?

Laat ons met het slechte nieuws beginnen. Alcohol is altijd een schadelijke stof. Je hoort wel eens dat een glas af en toe goed voor je zou zijn, maar dat klopt helemaal niet. De wetenschap is het erover eens: alcohol heeft invloed op bijna alle organen in het lichaam en hangt samen met ongeveer 200 verschillende aandoeningen. Van de relatief onschuldige kater tot heel wat ernstigere gezondheidsklachten, zoals slaapproblemen, hartklachten, leveraandoeningen en kanker. De enige manier om elk door alcohol veroorzaakt gezondheidsrisico echt te vermijden, is door het niet te drinken.

De alcoholrichtlijn helpt

Over naar het betere nieuws: je kan die risico’s wel laag houden, door te letten op je alcoholgebruik. De Hoge Gezondheidsraad formuleerde een richtlijn die je daarbij kan helpen. Die zegt dat je best niet meer dan 10 standaardglazen per week drinkt. (Even tussendoor: een standaardglas, dat is het equivalent van een ‘normale’ pint of glas wijn. Opgelet! Sommige dranken bevatten meer alcohol. Lees meer over standaardglazen in het artikel). Die 10 glazen spreid je uiteraard best over meerdere dagen. Drink ook zeker een aantal dagen per week helemaal geen alcohol. Deze richtlijn geldt voor gezonde volwassenen. En uiteraard zijn er dan nog situaties waarin je beter helemaal niet drinkt (in het verkeer, op je werk, tijdens de zwangerschap, …)

We sluiten af met ronduit goed nieuws. Als je deelgenomen hebt aan Tournée Minérale, dan heb je een aantal dingen bewezen. Zo weet je zeker dat je je ook zonder alcohol perfect kan amuseren. Je hebt ook heel wat lekkere en originele alternatieven leren kennen. En het is duidelijk dat je geen moeite hebt om af en toe ‘nee’ te zeggen tegen alcohol. Voor een Tournée Minérale-deelnemer is deze richtlijn dus een makkie!

Waar of niet waar: alle alcohol in een gerecht vervliegt tijdens het koken

Zuivere alcohol is vluchtiger dan water en zal bij opwarming dus sneller verdampen dan water. Zo verdampt alcohol vanaf bijna 80 graden, terwijl water pas echt verdampt als het kookt bij 100 graden. Toch wil dat niet zeggen dat de alcohol volledig verdwenen is uit een gerecht dat je hebt opgewarmd of gekookt. De alcohol verdwijnt namelijk heel traag:

Hoe zit het met flamberen?

Om te flamberen is alcohol met een hoog alcoholpercentage nodig. Sterkedrank dus en geen bier of wijn. Die wordt opgewarmd in een steelpan en samen met het gerecht laat men die pan dan vuur vatten. De verdampende alcohol zorgt voor geel-blauwe vlammen. Een nogal spectaculaire bedoening waarbij men zou veronderstellen dat de alcohol heel snel en drastisch verdwijnt. Dat klopt niet, want na het flamberen zit er nog zo’n kwart van de alcohol in.

Samengevat wil dit zeggen dat er in dit soort gerechten altijd wel alcohol achterblijft. Betekent dit dan dat je tijdens Tournée Minérale helemaal niet mag koken met alcohol? Dat bepaal je uiteraard zelf! Het is wel goed om weten dat je best geen geflambeerde pannenkoeken of sauzen met alcohol serveert aan kinderen of zwangere vrouwen. Ook mensen die in herstel zijn van een alcoholprobleem schotel je beter geen gerechten met alcohol voor. Al is het alcoholgehalte misschien laag, de smaak alleen al kan volstaan om de drang naar alcohol op te wekken.  Let er ook mee op als je gasten zich nog in het verkeer moeten begeven. 

Een alcoholvrij feestje: kan je dat wel maken?

En wat als je zelf een feestje geeft of een familiefeest organiseert? Bied je dan enkel alcoholvrij aan of zorg je toch voor alcohol voor de liefhebbers?

Dat zijn niet altijd makkelijke afwegingen. Ook al zijn er steeds meer volwassen alcoholvrije alternatieven op de markt, en gaan veel mensen ondertussen bewuster om met hun gezondheid en hun alcoholgebruik, toch zit alcohol nog altijd stevig ingebakken in onze cultuur. In die mate zelfs dat een feestje zonder alcohol voor sommigen not done is.

Goede redenen

Wat denk jij?

Heb jij al een feestje zonder alcohol gegeven? Of overwogen het te doen? Dan heb je daar waarschijnlijk grondig over nagedacht en afwegingen gemaakt. Kan je bijvoorbeeld wel beslissen dat je feestje niet enkel voor jou, maar voor iedereen alcoholvrij is? Of vind je dat iedereen toch voor zichzelf die keuze moet kunnen maken?

Daarnaast ben je misschien bezorgd over de mogelijke reacties. Sommige vrienden of familieleden zouden misschien boos of teleurgesteld zijn of zelfs helemaal niet komen als er geen alcohol is. Hoe kan je het op zo’n manier aanbrengen dat mensen achter je keuze staan? Hoe ga je ermee om als je toch negatieve reacties krijgt?

Alcohol en je gewicht

Er zijn verschillende redenen waarom je van alcohol kan bijkomen: alcohol bevat veel calorieën, bijna evenveel als puur vet. Bovendien zitten er ook extra ingrediënten in die calorieën bevatten, zoals suikers.

Valse honger

Als je alcohol drinkt, krijg je ook meer eetlust. Alcohol activeert namelijk dezelfde hersencellen die normaal je hongergevoel opwekken. Het zorgt daarmee voor een vals hongergevoel. Je voelt je minder snel verzadigd en stopt dus minder snel met eten. Volgens een studie uit the American Journal of Nutrition eten we zelfs tot 30 procent meer als we alcohol gedronken hebben.

Lever breekt alcohol én vet af

Ook je lever speelt een rol in het verhaal. We weten allemaal dat alcohol door de lever afgebroken wordt. Maar wist je dat de lever ook vet afbreekt? Als je lever druk bezig is om alcohol af te breken, kan die het vet uit je voeding dus niet goed afbreken. Dat vet blijft in je lichaam en zet zich meestal vast op de buik.

Een deel van de informatie in dit artikel komt uit het boek ‘Een nuchtere kijk op alcohol’ van Geert Dom.

Heb jij last van FOMA?

De term FOMA werd gelanceerd door de Britse auteur Ruby Warrington in haar boek Sober Curious. Beslis je een periode geen alcohol te drinken, dan kan je daar weleens stress of zenuwen over hebben. Sommige mensen denken bijvoorbeeld dat hun leven plots saai zal zijn, dat bepaalde feestjes of samenkomsten niet leuk zullen zijn of dat ontspannen na het werk moeilijk zal zijn.

De angsten die bij je opkomen, zeggen veel over waarom je drinkt. Het is dus interessant om na te gaan in welke situatie jij FOMA krijgt. Zo krijg je inzicht in je drinkgedrag en dat kan helpen om gezondere gewoontes te ontwikkelen.

Stel dat je bijvoorbeeld drinkt om te ontspannen, dan kan je op zoek gaan naar iets anders waar je van ontspant. Het kan even duren voor je niet meer geneigd bent alcohol te drinken om te ontspannen. Alcohol is in je hersenen namelijk diep verbonden geraakt met ontspanning. Door op andere manieren te ontspannen, leg je nieuwe hersenverbindingen.

Wat zijn de voordelen van Tournée Minerale?

Meer energie

Alcohol werkt verdovend en maakt je suf. Alcohol afbreken vergt ook heel wat van je lichaam. Door geen alcohol te drinken, geef je je lever een rustpauze. Al snel voel je je lekkerder in je vel. Tournée Minérale helpt je dus concentreren, aandacht vasthouden, beter presteren en inspanningen volhouden. Indrukwekkend, niet?

Slaap beter

Een glas alcohol als slaapmutsje? Het lijkt te werken, maar er zit een addertje onder het gras… Je slaapt sneller in, maar voorts zorgt alcohol voor een slechtere, oppervlakkigere nachtrust. Bij regelmatig drinken vermindert of verdwijnt het inslaapeffect zelfs. In de plaats krijg je een onrustige en kortere slaap. Het is dus goed mogelijk dat je in een alcoholvrije periode dieper en vaster slaapt.

Spaar geld uit

Wijn, cava, gin… Alcohol is duur! In 2018 gaf het gemiddeld Belgisch gezin 516 euro uit aan alcoholische dranken. Met wat je minder uitgeeft aan alcohol kan je onbekende alcoholvrije drankjes ontdekken, jezelf een gezonde verwennerij gunnen, een uitstapje meepikken of nog meer leuks.

Gezond gewicht

Wie ‘gewicht’ zegt, denkt aan ‘eten’. Maar niet iedereen beseft dat ook alcohol zich laat voelen op de weegschaal. Alcoholische dranken hebben geen enkele voedingswaarde. Toch heeft de stof alcohol een invloed op je gewicht. Daarbovenop bevat zo goed als alle drank ook nog eens heel wat suiker. Bewust met alcohol omgaan helpt je dus werken aan een gezond gewicht.

Laat je huid stralen

Raar maar waar: alcohol droogt je uit. Je huid, het grootste orgaan van je lichaam, is daar niet zo gelukkig mee. Ben je uitgedroogd, dan ga je er dof uitzien en komen er rimpels tevoorschijn. Maar als je genoeg water drinkt, gaat je huid stralen!

Geen kater, meer tijd

Het overkomt velen en sommigen meer dan hen lief is. Het ellendige gevoel van een kater is één ding. Maar hoe vaak ben je een hap uit je weekend kwijt aan wachten tot dat venijnig beestje je eindelijk met rust laat? Beeld je eens in wat voor leuks je in die tijd zoal kan doen!

Alcohol = slecht voor de gezondheid

We draaien niet rond de pot: alcohol is erg schadelijk voor je gezondheid. Een houten kop of een avond die eindigt met je hoofd boven de toiletpot: da’s niet erg aangenaam. Maar, de langetermijngevolgen zijn nog veel belangrijker: verslaving, leveraandoeningen, kanker… Als je een pauze neemt en nadenkt over je eigen alcoholgebruik, dan draag je bij tot een betere gezondheid. En da’s exact waar Tournée Minérale voor staat! Onderzoek heeft trouwens aangetoond dat deelnemers aan Tournée Minérale na het einde van de actie hun alcoholgebruik blijven matigen.

Wat doet alcohol met onze gezondheid?

“Het zal wel niet goed zijn zeker?”

Als je de reacties van de mensen ziet, dan is het opmerkelijk: eigenlijk beseffen we wel dat alcohol niet gezond is. Dokter Jacobs bevestigt dat, en legt uit hoe we onze lever de tijd kunnen geven om de alcohol te kunnen verwerken.

Ontdek er alles over in het filmpje.

Wat doet alcohol met ons mentaal welzijn?

“Onze kinderen drinken bewust geen alcohol”

De reacties van de mensen op straat zijn wat tegenstrijdig. We vinden alcohol wel eens lekker en leuk, maar tegelijkertijd voelen we er ons niet altijd goed bij. Dokter Peuskens legt uit dat dat onder andere komt omdat we opgroeien met alcohol, en het associëren met feestelijke momenten. Het lijkt gelukkig wel gemakkelijker te worden om een aangeboden glas te weigeren als we er geen zin in hebben.

Ontdek er alles over in het filmpje.